„Odzyskiwanie” – maska kolonizacji
Artykuł nawiązuje do monografii Arkadiusza Kalina Mit Ziem Odzyskanych w literaturze. Postkolonialny przypadek Ziemi Lubuskiej, poświęconej problematyce kulturowej mitu politycznego Ziem Odzyskanych i jego reprezentacji w twórczości literackiej. Ukazywanie (ale też ukrywanie) procesów kolonizacyjnych odnoszących się do Ziem Odzyskanych w narracji tworzonej zgodnie z ideologicznymi celami polityki historycznej początków Polski Ludowej wywierało istotny wpływ na kształtowanie postaw społecznych w państwie. Po II wojnie światowej mit Ziem Odzyskanych stał się oficjalną narracją funkcjonującą w wielu wariantach lokalnych, które rozmaicie rozkładały akcenty związane z praktyką „repolonizacji”. Wskazany przez Kalina przykład Ziemi Lubuskiej, do którego bynajmniej nie ogranicza on swoich badań, reprezentuje fundamentalne założenia politycznego mitu Ziem Odzyskanych i znakomicie ukazuje polską praktykę kolonizacyjną po roku 1945. Zajęcie terenów leżących w ujściu Warty i w środkowym biegu Odry, których „polskość” łatwo podważyć, wymagało karkołomnych wysiłków w celu ukrycia kolonizacji terytorialnej, gospodarczej i społecznej. Szczególnie ciekawa jest kwestia kolonizacji kulturowej – procesu budowy świadomości polskości tego regionu, którego celem było wyparcie siedmiuset lat niemieckiej historii tych ziem. Obserwacje Kalina pozwalają na zdiagnozowanie roli, jaką w praktyce mentalnego „odzyskiwania” odgrywała literatura. Autor tworzy ciekawy i wyczerpujący wywód, traktując mit Ziem Odzyskanych jako projekt kolonizacyjny, stworzony na długo przed wybuchem II wojny światowej w tzw. myśli zachodniej. Chociaż nazwa ta była oficjalnie używana po drugiej wojnie światowej do początku lat pięćdziesiątych XX wieku, zakorzeniona w świadomości społecznej funkcjonowała do końca lat osiemdziesiątych, powracając do dzisiaj.
Tytuł dokumentu | Typ | Rozmiar |
---|---|---|
25 Dobrowolski | [pdf] | [252 KB] |